“Steiner là một môi trường quá màu hồng. Đứa trẻ lớn lên trong môi trường đó làm sao mà ra đời, làm sao mà chiến đấu với thế giới sau này”. Trong những năm tháng làm giáo viên mầm non Steiner không ít lần mình nhận được những ý kiến như vậy. Và mình biết đây cũng là lo ngại của không ít phụ huynh khi gửi con tại môi trường steiner. Bài viết này của mình chỉ muốn gói gọn vấn đề trong mầm non, ở các cấp cao hơn mình xin không đề cập tới.
Nền tảng quan trọng nhất cho một em bé lớn lên trong những năm đầu đời đó chính là cảm giác an toàn. Trong Luật trí não Jonh Media đã viết về việc: “Bộ não không hề hứng thú với chuyện học hành. Bộ não chỉ hứng thú với việc sinh tồn. Bao nhiêu năng lực của não bộ đều nhằm phục vụ mục đích duy nhất là tránh bị tiêu diệt” Đây được xem là kết quả trong quá trình tiến hóa của loài qua hàng trăm triệu năm. Ông viết: ”Nếu muốn có một đứa con được dạy dỗ đến nơi đến chốn, bạn buộc phải kiến tạo một môi trường an toàn. Khi đòi hỏi an toàn của trí não được đáp ứng, nó sẽ tạo điều kiện cho các tế bào thần kinh được “làm thêm ngoài giờ” trong các tiết học”. Sự thật về phát triển của não bộ là như thế nhưng các phụ huynh và xã hội lại không bao giờ quan tâm đến điều đó, không ai muốn để yên cho não bộ được phát triển mà ai cũng muốn nó làm việc sớm nhất và cho người lớn thấy được kết quả nhận thức sớm nhất khi có thể.
Minh triết trong giáo dục Steiner đã được Steiner mang tới từ 100 năm trước, vào lúc mà khoa học về não bộ chưa phát triển mạnh mẽ và rõ ràng như hôm nay. Nhưng từ lúc đó, nhiệm vụ bảo vệ các nguồn lực tuổi thơ – bảo vệ cho tiến trình phát triển não bộ của trẻ đã được giao cho các giáo viên mầm non. Tất cả những yếu tố quan trọng của mầm non như : Hơi ấm, Nhịp điệu, Thiện lành,… đều là những chỉ dẫn để thiết lập nền tảng về cảm giác an toàn cho trẻ. Trên nền của cảm giác an toàn, tất cả những giá trị tốt đẹp của tuổi thơ được nở rộ để tạo dựng phẩm chất tươi đẹp trong tâm hồn. Nếu nói con người lấy cái vốn liếng gì để sống một đời sống hạnh phúc, không đâu khác ngoài những phẩm chất tốt đẹp trong tâm hồn – cái vốn liếng này chính tuổi thơ đã gầy dựng và sẽ là thứ mà mỗi người trong chúng ta mang theo suốt đời.
Vậy tại sao lại có những bậc cha mẹ nghĩ rằng con họ cần phải chiến đấu với cuộc đời để sống, để tồn tại?. Thật ra, cái nhìn đó xuất phát từ việc chính người cha mẹ đó cũng bị tổn thương bên trong mình. Nhận thức rằng “cuộc đời là tranh đấu” sẽ khiến cho một cá nhận luôn ở trong trạng thái xù lông với các vấn đề của cuộc sống thay vì có khả năng hít thở hài hòa. Có một sự thật là cho dù bạn 7 tuổi hay 70 tuổi bạn vẫn có một đứa trẻ sâu bên trong mình. Sự an ổn của tâm hồn phụ thuộc rất nhiều vào việc đứa trẻ bên trong đó đã được nuôi nấng hồng hào tròn trịa đầy sức sống hay được nuôi nấng gầy trơ xương và thương tích đầy mình. Cho dù bạn có thành công như thế nào trong cuộc đời, đứa trẻ đó của bạn không an ổn, bạn sẽ không bao giờ được an ổn trong tâm. Rất tiếc yếu tố tạo nên đứa trẻ trong chúng ta không phải là những gì chúng ta kiểm soát được, đứa trẻ này bị tác động bởi những gì chúng ta nhận được từ môi trường, từ những người lớn, từ thời thơ ấu. Đến khi mà chúng ta nhận thức được thì mọi sự đã rồi.
Một khi cha mẹ cho rằng trẻ em cần được chịu khổ từ nhỏ để sau này có sức chịu đựng và đẩy trẻ vào một môi trường quá nhiều áp lực sẽ khiến đứa trẻ thu mình lại. Thế là thay vì tạo dựng một em bé mạnh mẽ mình rất dễ có một em bé tổn thương. Cuộc chiến trên thế giới chưa diễn ra nhưng cuộc chiến nội tâm đã khởi tạo từ bao giờ và để lại một chiến trường tan nát trong tâm hồn trẻ nhỏ. Những cha mẹ muốn con cái mình thắng đời đã thua ngay từ những phút giây đầu tiên.
Cuộc đời không phải để tranh đấu. Cuộc đời là để trải nghiệm, mình sẵn sàng đón nhận mọi thứ kể cả với khổ đau. Một em bé mạnh mẽ cần được nuôi dưỡng qua nhiều năm tháng, cần được đem tới những thử thách phù hợp với độ tuổi. Nếu không cẩn thận, thứ mà chúng ta có được không phải là sức mạnh nội tâm và là những vết sẹo trong tâm hồn. Mầm non là những năm tháng đầu tiên của cuộc đời, tại thời điểm này, em bé vô cùng mỏng manh và nhạy cảm trên tất cả các giác quan. Chính cơ thể vật lý của em vẫn còn đang được xây dựng hàng ngày. Giống như bất kì con non nào, em cần được bảo vệ. Trọng tâm của một môi trường dành cho trẻ nhỏ vẫn là an toàn để các con thỏa sức khám phá và trải nghiệm, để các em có được cảm giác thật sự tự tin trong cơ thể của chính mình. Sự tự tin bước tới trước chính là một loại sức mạnh nội tâm quan trọng mà chúng ta cần gầy dựng.
