Lớn lên là sự tăng lên về kích thước cơ thể – chiều cao, cân nặng và những chỉ số khác. Phát triển là đạt được những kỹ năng về tất cả các khía cạnh trong đời sống của một đứa trẻ. Sự phát triển này được chia thành bốn nhóm:
- Phát triển thể chất – là các kĩ năng con học được để điều khiển cơ thể mình gồm:
- Vận động thô (dùng nhiều cơ) như chân và cánh tay.
- Vận động tinh (dùng cơ một cách khéo léo) như bàn tay và các ngón tay.
- Phát triển cảm xúc và tương tác xã hội: là sự phát triển về khả năng nhận biết và ý thức về chính bản thân mình của trẻ, sự kết nối của trẻ với thế giới bên ngoài cũng như cảm xúc diễn ra bên trong trẻ, khả năng học hỏi để tồn tại trong cộng đồng người.
- Phát triển tư duy: học kỹ năng nhận biết, ghi nhớ và tập trung.
- Phát triển giao tiếp và ngôn ngữ: học cách giao tiếp với bạn bè, gia đình và những người xung quanh.
Tuy nhiên, chúng ta cần lưu ý rằng tất cả các vùng phát triển đều liên kết với nhau. Từ một em bé ngây ngô non nớt, em trở thành một trẻ vị thành niên vào năm 16 tuổi, có đầy đủ kỹ năng cơ bản để tồn tại như chuyện trò, chạy nhảy, ghi chép và có tư duy trừu tượng.
- Cân nặng lúc sơ sinh tầm 3 – 4kg tăng đến tầm 65kg ở tuổi trưởng thành;
- Chiều cao lúc sơ sinh tầm 35cm, tăng đến hơn 155cm;
- Từ một em bé gần như chỉ nằm yên, em biết đi đứng, chạy nhảy, leo trèo;
- Từ một em bé chưa biết nói, em biết giao tiếp với mọi người;
- Từ một em bé phụ thuộc hoàn toàn vào ba mẹ/người chăm sóc, em có thể học cách mặc áo quần, tự ăn uống và suy nghĩ độc lập.
Sự lớn lên và phát triển có mối liên quan với nhau, nhưng là hai phạm trù khác nhau. Sự lớn lên đề cập đến kích thước của trẻ, có thể được nhìn thấy dễ dàng bằng mắt. Ta có thể quan sát sự lớn lên của trẻ từ nhiều chỉ số, bao gồm cân nặng, chiều cao và số đo vòng đầu. Cùng với đó, ta cũng cần quan sát sự phát triển các kỹ năng của con thông qua sự tương tác, tiếp xúc. Từ đây, ba mẹ sẽ có những hỗ trợ phù hợp nhất đúng theo từng thời điểm để con có được sự lớn lên và phát triển một cách lành mạnh.