Hiện nay, đa số các trường mầm non bắt đầu nhận trẻ từ 24 tháng trở lên. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với việc trẻ đã sẵn sàng đi học lớp mẫu giáo bởi nhiều yếu tố, trẻ sợ người lạ và không thích đám đông hoặc chưa thật sự hoà nhập được,…
Yếu tố sẵn sàng ở trẻ còn phụ thuộc vào quá trình phát triển của trẻ về mặt xã hội, tình cảm, thể chất và nhận thức để tham gia vào các hoạt động, chương trình giáo dục có cấu trúc. Đặc biệt là việc trẻ có thể hoà nhập cùng với các bạn khác trong môi trường đó hay không?. Hàng loạt câu hỏi được đặt ra. Liệu trẻ đã có cảm nhận, ý thức được về thời gian chưa? Trẻ đã vượt qua được giai đoạn “khủng hoảng” tuổi lên 2, giai đoạn đầu của chặng đường khám phá cái tôi cá nhân chưa? Trẻ đã đủ lớn để đối phó với các bệnh thời thơ ấu hay là trẻ còn vô cùng nhạy cảm chỉ một cơn gió thổi qua cũng đủ nhiễm bệnh rồi ?
Cách tốt nhất để tìm ra câu trả lời cho ba mẹ chính là dành thời gian để suy nghĩ và hiểu trẻ. Thêm vào đó, cha mẹ có thể trao đổi với gia đình hoặc tham vấn ý kiến của các chuyên gia , những người hiểu trẻ để có thêm lời khuyên phù hợp cho quyết định của ba mẹ.
Tại sao ba mẹ muốn gửi trẻ đến lớp mầm non?
Trước khi tìm hiểu về thời điểm trẻ sẵn sàng đi học, ba mẹ cần xác định rõ mục tiêu khi gửi con đến trường mầm non. Có thể sẽ có những lựa chọn khác nếu trẻ chưa sẵn sàng cho cuộc sống ở môi trường lớp học.
Theo các chuyên gia, có rất nhiều cách để trẻ phát triển các kỹ năng cần thiết không chỉ phụ thuộc vào việc đến trường mầm non. Trẻ có thể đi học tại một cơ sở giữ trẻ tốt hoặc ba mẹ hay người trông trẻ dành thời gian “chất lượng” để chăm sóc và yêu thương khi ở nhà cũng là tạo điều kiện cho sự phát triển của trẻ. Một nghiên cứu của viện nghiên cứu sức khoẻ trẻ em và phát triển con người (NICHD) thuộc Hoa Kỳ cho rằng trẻ sẽ phát triển tốt nhất nếu nhận được sự chăm sóc bởi người thật sự quan tâm đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Điều này đồng nghĩa với việc người đó cần am hiểu và đảm bảo rằng sự phát triển dựa trên các hoạt động đều phù hợp với lứa tuổi của trẻ.
Nếu ba mẹ nhận thấy lý do chính muốn gửi trẻ đến trường là do trẻ háo hức muốn học và khám phá những điều mới thì đây có thể là thời điểm thích hợp để trẻ đến trường. Bên cạnh đó, nếu ba mẹ lo lắng trẻ không nhận được đủ sự kích thích đó khi ở nhà thì đây là thời điểm lý tưởng để trẻ mở rộng các tương tác xã hội, các kỹ năng sống và thực sự đã sẵn sàng để được đến trường học cùng với các bạn khác.
Làm thể nào để xác định khi nào trẻ sẵn sàng tới lớp ?
1/ Trẻ có độc lập không?
Để học tập tại môi trường mầm non trẻ cần có một mức độ độc lập nhất định. Trẻ có thể tự mình thực hiện một số việc nhất định trong việc mặc quần áo và cởi quần áo. Bé cần được huấn luyện đi vệ sinh và độc lập với ti mẹ. Cụ thể: đa số các trường mầm non đều yêu cầu trẻ phải biết ngồi bô trước khi đến lớp. Ngoài ra, trẻ cũng phải tự lo một số nhu cầu khác như biết rửa tay sau chơi, trẻ có thể tự ăn và ngủ một mình mà không cần sự trợ giúp. Điều này đặc biệt quan trọng và là câu hỏi đầu tiên được nêu ra để bố mẹ đánh giá trẻ nhà mình đã tự làm được tất cả những điều đó chưa?

2/ Trẻ có thể xa ba mẹ không ?
Nếu trẻ đã được người thân hoặc người trông trẻ chăm sóc, trẻ sẽ được chuẩn bị tốt hơn để tách ra khỏi ba mẹ khi ở trường mầm non. Việc trẻ đã làm quen với việc xa bố mẹ, trẻ hầu như không kiếm tìm bố mẹ khi đến lớp. Nếu trẻ không có nhiều cơ hội để xa ba mẹ, ba mẹ có thể lên lịch tách trẻ một thời gian ngắn. Chẳng hạn như một ngày cuối tuần với ông bà hoặc người thân quen khác. Tuy nhiên, ngay cả khi ba mẹ chưa thể giải quyết các vấn tách trẻ trong thời gian ngắn thì cũng đừng quá lo lắng. Có nhiều trẻ lần đầu tiên rời xa bố hoặc mẹ để đến trường mầm non và trả vẫn làm rất tốt điều này. Ba mẹ có thể đến đón trẻ sớm hơn trong những ngày đầu tiên đi học. Khi trẻ đã quen với môi trường mới, hãy để trẻ dần dần ở trường cả ngày.
3/ Trẻ có thể tự chơi không?
Ở trường mầm non thường có nhiều hoạt động như thủ công, nghệ thuật dành cho trẻ. Điều này đòi hỏi trẻ cần có sự tập trung để thực hiện các hoạt động cá nhân đó. Nếu ở nhà trẻ thích vẽ hoặc mải mệ với các câu đó và các hoạt động chơi trò chơi một mình thì khi đến lớp con sẽ nhanh chóng thích nghi tốt với môi trường lớp học.

Ngoài ra, cũng có những trẻ luôn cần đến sự trợ giúp của người lớn để chơi bất kỳ trò chơi nào. Đây cũng là lúc ba mẹ có thể bắt đầu tập cho trẻ có thể tự chơi bằng cách kết hợp làm việc nhà và khuyến khích trẻ một trò chơi nào đó như: nặn đất sét, xếp hình, vẽ màu… để con tự chơi. Mục tiêu để con có thể chủ động chơi một mình ngày càng lâu hơn mà không cần sự trợ giúp ba mẹ.
4/ Trẻ có thể tham gia hoạt động nhóm không?
Trường mầm non sẽ có những hoạt động yêu cầu tất cả trẻ trong lớp tham gia cùng một lúc. Điển hình là trò chơi sinh hoạt vòng tròn. Trẻ sẽ cùng tham gia và chơi những hoạt động mà cô giáo hướng dẫn. Qua đó, trẻ có cơ hội chơi, tương tác và học hỏi lẫn nhau. Bên cạnh đó, cũng có những hoạt động yêu cầu trẻ phải ngồi yên để nghe kể chuyện và hát khi có yêu cầu. Điều này có thể sẽ khó khăn đối với trẻ dưới 3 tuổi vốn ở giai đoạn năng động, thích khám phá và không phải lúc nào sẽ cũng sẵn sàng để hợp tác và chơi cùng những bạn khác.

Nếu trẻ chưa quen với các hoạt động nhóm, ba mẹ có thể tạo điều kiện để giúp trẻ tham gia và làm quen với các hoạt động ở nhóm trẻ hoặc đông người. Trẻ có thể làm quen với những hoạt động chung và giúp trẻ thích nghi tốt hơn trước khi bắt đầu đến trường.
5/ Trẻ có sinh hoạt theo nhịp thời gian đều đặn không?
Ở trường mầm non, các hoạt động thường theo một nhịp điệu cố định. Như giờ sinh hoạt chung, giờ chơi ngoài sân, giờ chơi trong lớp, các bữa ăn, và giờ đi ngủ. Việc thiết lập một nhịp điệu lặp lại giúp trẻ cảm thấy thoải mái và an tâm và dễ kiểm soát hành động khi những hoạt động giống nhau được thực hiện vào cùng một thời điểm mỗi ngày.
Nếu trẻ ở nhà chưa theo một lịch sinh hoạt cụ thể, ba mẹ cần bắt đầu bằng cách sắp xếp lại thời gian biểu những hoạt của trẻ và lặp lại nó hằng ngày. Như thời gian ăn cơm, hoạt động trước khi ngủ hoặc thăm công viên vào mỗi buổi chiều hay cuối tuần,…
6/ Trẻ có đủ sức khoẻ để đến lớp mầm non?
Các hoạt động ở trường mầm non dù nửa ngày hay cả ngày đều khiến trẻ bận rộn. Bởi vì trẻ sẽ tham gia nhiều hoạt động để con khám phá thế giới xung quanh và làm quen với những điều mới mẻ. Nếu trẻ có đủ sức khoẻ để chơi đến giờ ăn trưa cố định mà không gặp nhiều khó khăn khi chuyển nhịp giữa các hoạt động.

Tuy nhiên ba mẹ cần chú ý đến thời gian ngủ của trẻ. Bởi đa số các trường mầm non thường sắp xếp thời gian ngủ trưa ngay sau khi ăn xong. Nếu trẻ đủ năng lượng chơi cho đến trưa hoặc nhiều hơn điều đó cho thấy trẻ đã sẵn sàng đến lớp mầm non.
Tất cả những cân nhắc ở trên đều chỉ ra một bức tranh về đứa trẻ tuân theo một mô hình nguyên mẫu về sự phát triển, biết nói khoảng 2 tuổi và biết suy nghĩ khoảng 3 tuổi, và bắt đầu có những ý kiến cá nhân cũng khoảng 3 tuổi. Trước đó trẻ đã trải qua gian đoạn khủng hoảng tuổi lên 2, khi ấy đứa trẻ đang tạo ra khoảng cách giữa bản thân và thế giới xung quanh thông qua việc sử dụng từ “không”. Chỉ sau khi nhận thức mới này có thời gian thấm nhuần vào đứa trẻ, đứa trẻ dường như đã sẵn sàng tiếp cận với thế giới rộng lớn hơn ở trường mẫu giáo.