Những ngày tháng Chạp cuối năm, các gia đình, xóm làng, các công ty ở Việt Nam đều chuẩn bị những mâm cơm Tất niên tươm tất để tất cả mọi người cùng sum họp, tiễn biệt năm cũ và chuẩn bị đón Tết đến. Cùng Sunflower Steiner tìm hiểu về phong tục lễ Tất niên của người Việt ngay dưới đây nhé.

Phong tục lễ Tất niên có ý nghĩa như thế nào đối với người Việt?

Tất niên hay còn gọi là lễ tất niên hoặc tiệc tất niên là nghi thức được diễn ra nhằm đánh dấu việc hoàn tất các công việc của năm cũ và để chuẩn bị bước sang một năm mới với nhiều may mắn, tốt đẹp đang chờ đón. Đây là một phong tục tập quán lâu đời mang nét đẹp của nền văn hoá Việt Nam.

Tất niên trong gia đình thường được tổ chức vào ngày cuối cùng của năm tính theo lịch âm ( tức ngày 30 tháng 12 âm lịch hay còn gọi là tháng Chạp).  Bữa cơm Tất niên vào chiều 30 Tết là dịp để gắn kết mọi thành viên trong gia đình với nhau. Theo quan niệm xưa, những gia đình nào càng đông đủ con cháu cùng dùng bữa này chứng tỏ gia đình ấy được hưởng nhiều phúc lộc và may mắn.

Đây cũng là thời điểm mà các thành viên trong gia đình được đoàn tụ sau một năm tất bật với cuộc sống thường nhật. Tất niên còn thể hiện một đời sống tâm linh của người Việt.  Sau một năm làm việc, học tập vất vả, mọi người thường dọn dẹp nhà cửa sạch tinh tươm để cúng Tất niên và chuẩn bị đón năm mới.

Không chỉ ở gia đình mà ở xóm làng hay công ty đều tổ chức lễ tất niên. Mọi người sẽ cùng nhau ôn lại những kỷ niệm, hỏi thăm những công việc, bỏ qua những hiểu lầm, xích mích, những chuyện không vui của năm cũ. Hứa hẹn một năm mới, mọi đường hanh thông, công việc suôn sẻ và tốt đẹp hơn.

Ngoài ra, bữa cơm tất niên còn là nghi thức để kết thúc năm cũ, đón năm mới, mời ông Công ông Táo về trần thế tiếp tục cai quản bếp núc. Sau bữa cơm tất niên, gia đình sẽ sửa soạn để cúng giao thừa, tiễn năm cũ và đón chào năm mới. Đây cũng là dịp để con cháu tri ân tổ tiên đã phù hộ mình trong năm qua.

Thời gian cúng tất niên của người Việt

Ở Việt Nam ngày xưa, lễ cúng tất niên thường diễn ra vào ngày cuối cùng của năm âm lịch. Là ngày 30 tháng Chạp hoặc ngày 29 tháng Chạp. Tuỳ thuộc vào năm đủ hay năm thiếu. Tuỳ vào mỗi vùng miền, mỗi gia đình mà mâm tất niên có thể mời thêm khách là hàng xóm hoặc bạn bè thân thiết đến dự.

Những năm gần đây, nhiều gia đình có xu hướng làm lễ tất niên sớm hơn. Tuỳ vào điều kiện về công việc của mỗi cá nhân trong gia đình để có thể sum họp đông đủ trong bữa cơm Tất niên của gia đình.

Mâm lễ Tất niên tùy theo điều kiện gia đình cũng như phong tục tập quán mỗi vùng miền mà được bày biện thịnh soạn hay thanh đạm. Tuy nhiên, một số vật phẩm bắt buộc phải có khi cúng Tất niên theo phong tục của người Việt Nam gồm: hương hoa, vàng mã, đèn nến, trầu cau, rượu, trà, bánh chưng… được bày biện trang nghiêm.

Lễ Tất niên là phong tục quan trọng và ý nghĩa của người dân Việt Nam. Là dịp để những người con, cháu xa quê lập nghiệp trở về đoàn tụ với gia đình. Thế nên, dù có làm gì, ở đâu thì mọi người ai ai cũng nhớ cùng ngồi sum họp trong bữa cơm Tất niên cùng Gia đình.